Ανθεκτικότητα και αλλαγή – Άρθρο του ΓΓΔΕ & ΕΣΠΑ κ. Δ. Σκάλκου

10/1/2022

Το κινεζικό ωροσκόπιο υποδέχεται τη χρονιά τη χρονιά του τίγρη του νερού, ζώδιο που συμβολίζει την ανθεκτικότητα αλλά και τις μεγάλες αλλαγές. Πρόκειται πραγματικά για ταιριαστό συμβολισμό για τη νέα χρονιά που κάνει τα πρώτα της βήματα. Η πανδημία ανέδειξε την τρωτότητα των συστημάτων δημόσιας υγείας, προκάλεσε δυσλειτουργίες στις παγκόσμιες αλυσίδες αξίας αλλά και επιτάχυνε υφιστάμενες τάσεις όπως αυτή της ψηφιοποίησης (με ταυτόχρονη διεύρυνση του ψηφιακού χάσματος).

Οι ευρωπαϊκές οικονομίες και κοινωνίες βρίσκονται σήμερα αντιμέτωπες με τη νέα κανονικότητα της προβλέψιμης αβεβαιότητας (predictable unpredictability). Η προσαρμογή σε αυτή απαιτεί την υιοθέτηση φιλόδοξων στρατηγικών και τα κατάλληλα εργαλεία για την υλοποίησή τους. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θέτει ως στόχο την «πράσινη» και ψηφιακή μετάβαση της ευρωπαϊκής οικονομίας και κινητοποιεί στην κατεύθυνση αυτή σημαντικούς πόρους μέσα από το νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-2027 και το νεοσύστατο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας προκειμένου να καλύψει τις αυξημένες χρηματοδοτικές ανάγκες (από τα οποία η χώρα μας ωφελείται τα μέγιστα). Είναι μάλιστα ενδεικτικό πως το υφιστάμενο επενδυτικό κενό για την πράσινη μετάβαση και τον ψηφιακό μετασχηματισμό υπολογίζεται σε 390 και 125 δις ευρώ κατ’ έτος αντίστοιχα. Γίνεται λοιπόν αντιληπτό πως απαιτούνται αυξημένες δημόσιες επενδύσεις που πρέπει να σημειωθεί πως την περασμένη δεκαετία μειώθηκαν σημαντικά (από το 3,4% στο 2,7% του κοινοτικού ΑΕΠ).

Το ιδιαίτερα ευνοϊκό περιβάλλον (χρηματοδοτικά εργαλεία, χαμηλά επιτόκια δανεισμού) συνιστά ένα «παράθυρο ευκαιρίας» που σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να κλείσει ανεκμετάλλευτο. Ωστόσο δεν αρκούν μόνο οι διαθέσιμοι οικονομικοί πόροι. Εξίσου σημαντικά είναι η κατάλληλη επιλογή των έργων, οι ταχείες διαδικασίες ωρίμανσης και δημοπράτησής τους, η θεσμική ικανότητα των δικαιούχων, η διασφάλιση πως οι πόροι λειτουργούν προσθετικά και δεν υποκαθιστούν επενδύσεις (crowding-out).  

Από όλα τα παραπάνω θα εξαρτηθεί η ικανότητα των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων να ενισχύσουν την ανθεκτικότητα των οικονομιών τους και η δυνατότητά τους να προωθήσουν τις απαιτούμενες αλλαγές.

Πηγή